مشارطه، مراقبه و محاسبه
بارى؛ سالك راه خدا را بعد از توبه، لازم است از مشارطه، مراقبه و محاسبه در اول صبح، مشارطه(104) با نفسش نمايد؛ مشارطه شريك و سهيم در اعز و انفس سرمايه ها و در عرض روز تا وقت خواب، مراقبه كامل و در وقت خواب، محاسبه كامل از تمام آنچه در اين مدت صرف كرده است از وقتش و از قواى ظاهرى و باطنى و آنچه از نعمتهاى الهى در آن صرف كرده و يا مهمل گذاشته، همه اينها به قرارى كه علماى اخلاق نوشته اند، عمل نمايد، تفصيل آن را موكول به كتب اخلاق كه نوشته شده - واقعاً هم خوب نوشته اند - مینمايد ولى به چند فقره اهم كه خيلى مؤثر است اشاره میشود و آن، اين است:
وقت خواب، انسان محاسبه نفس و علاج خيانتهاى نفس را به قدر طاقت بر خودش جداً مخمر نمايد و آنچه فعلاً ممكن است از توبه و تدارك، بكند و آنچه تأخير لازم است عزم جدى بر آن داشته باشد و بداند حالا كه میخوابد، خواب هم در واقع برادر مرگ است. صريح آيه مباركه است كه مىفرمايد:
الله يتوفى الأنفس حين موتها و التى لم تمت فى منامها فيمسك التى قضى عليها الموت و يرسل الأخرى الى أجل مسمى ان فى ذلك لآيات لقوم يتفكرون (105)
خداوند ارواح را به هنگام مرگ قبض میكند و ارواحى را كه نمرده اند نيز به هنگام خواب میگيرد؛ سپس ارواح كسانى كه فرمان مرگشان را صادر كرده نگه مىدارد و ارواح ديگرى را (كه بايد زنده بمانند) بازمیگرداند تا سرآمدى معين؛ در اين امر نشانه هاى روشنى است براى كسانى كه انديشه میكنند.
پس لازم است كه فىی الجمله، عده موت را از تجديد عهد ايمان كرده و با طهارت، روى به قبله و روى دل به قبله حقيقيه نموده به نام خدا اعمال وارده عندالنوم را به قدر قوه به عمل آورده، تسليم روح و نفس خود را به حضرت او - جل جلاله - نمايد و از اعمال وقت خواب، اهمياتش را ترك ننمايد كه عبارت باشد:
اولاً در دخول رختخواب، بسم الله الرحمن الرحيم را از قلب و لسان بگويد و آيه مباركه قل انما انا بشر مثلكم…(106) و آيه مباركه آمن الرسول بما أنزل اليه من ربه…(107) را با تدبر بخواند و تسبيح حضرت زهرا - صلوات الله و سلامه عليها - و آيه الكرسى و سه يا يازده مرتبه سوره قل هو الله أحد و سه مرتبه يفعل الله ما يشاء بقدرته و يحكم ما يريد بعزته و آيه مباركه شهد الله…(108) را بخواند و اگر استغفارهاى مرويه و يا مطلق استغفار هم بكند، خوب است.
پی نوشت:
104)مشارطه: با خود شرط بندى نمايد كه امروز نبايد گناهى از من صادر شود.
105)سوره زمر (39)، آيه 42.
106)سوره كهف (18)، آيه 110.
107)سوره بقره (2)، آيه 284 - 286.
108)سوره آل عمران (3)، آيه 18 - 19.
منبع:
رساله لقاء الله ،عارف كامل ميرزا جواد آقا ملكى تبريزى (رحمه الله عليه).