عرفان امام خمینی
عرفان امام خمینی
امام خمینی بنیانگذار “عرفان متعالی” است، همان گونه که مرحوم ملاصدرا نام فلسفه خویش را حکمت متعالیه نهاد . امام خمینی در آثار عرفانی خود چون شرح دعای سحر، مصباح الهدایة الی الخلافة والولایه و سر الصلاة و … بسیار عمیق و لطیف به شرح یا نقد نگرشهای اهل عرفان می پردازد .
امام تدریس کتب فلسفی و عرفانی را در سال 1347 هجری قمری که بیش از 27 سال نداشت آغاز نمود، ضمنا همزمان با تدریس فلسفه برای افراد شایسته و مورد اعتماد، به طور خصوصی و سری بحثی از علوم عرفان را نیز شروع کرد . (1)
گویا معظم له شاگرد منحصر به فرد آیت الله شاه آبادی بوده اند . (2) به روایت خود حضرت امام خمینی آمده است: “عمده استفاده در علوم معنوی و عرفان نزد مرحوم آقای آقا میرزا محمدعلی شاه آبادی بوده است … و از مدتها قبل از آمدن آقای بروجردی به قم، عمده اشتغال به تدریس معقول و عرفان و سطوح عالیه اصول و فقه بود . ” (3)
ایشان درباره آیت الله شاه آبادی می گوید: شیخ بزرگوار ما حقا حق حیات روحانی به اینجانب داشت که با دست و زبان از عهده شکرش برنمی آیم . (4)
ایشان ریاضیات را به خوبی می دانست . در علوم غریبه همچون جفر، رمل، اسطرلاب مهارت کامل داشت . همچنین به زبان فرانسه تسلط داشت . (5) آن مرحوم علاوه بر مقام علمی و عرفانی، یک مجاهد خستگی ناپذیر و جدی بود و در مسیر مبارزه با رضاخان پهلوی حدود یازده ماه در حرم حضرت عبدالعظیم متحصن شد . (6) در حقیقت وی از عرفان منزوی، عرفان حماسی ساخت .
امام خمینی درباره اولین ملاقات خود با آیت الله شاه آبادی این چنین بیان کرده است:
“مقداری با هم صحبت کردیم و یکی دو تا سوال از مرحوم آقای شاه آبادی بزرگ پرسیدم، وقتی جواب مشروح و کاملی شنیدم، مطلع شدم که ایشان اهل فلسفه و عرفان است . ” (7)
سرانجام پس از گفت و گوی بسیار، حضرت امام، آقای شاه آبادی بزرگ را برای تدریس عرفان راضی می کنند و شرح فصوص الحکم ابن عربی را به مدت شش سال نزد ایشان می خوانند . (8)
حضرت آیت الله سبحانی می گوید: از نظر مسائل عرفانی تحت تاثیر استاد بزرگوارشان مرحوم شاه آبادی بوده اند و نسبت به ایشان خیلی عشق می ورزیدند .
پی نوشت ها:
1. نهضت امام خمینی، ج 1، ص 38
2. مجموعه آثار حکیم صهبا، ص 68 و شرح مقدمه قیصری ، ص 33 .
3. مصاحبه با سید احمد خمینی، فصلنامه حضور، شماره اول، ص 9
4. عارف کامل، ص 25 .
5. سیمای فرزانگان، ص 87 .
6. همان ماخذ، ص 13 .
7. همان ماخذ، 14 .
