توجه به قرآن صاعد
شاخصه های عرفان از دیدگاه امام خمینی (قدس سره) 3
3. توجه به قرآن صاعد
دعاها و مناجات های ماثوره که در حقیقت قرآن صاعد است، نقش بسیار عمیقی را در سازندگی و رشد معنوی انسان ایفا می کند . گرچه توجه به ذکر و ورد در عرفان نظری از اهمیت ویژه ای برخوردار است، اما در کتب عرفانی مانند فصوص الحکم، مصباح الانس، تمهید القواعد و مانند آن، کمتر به چنین سفارش هایی برخورد می کنیم . برای ورود در فضای دعا و مناجات با حضرت دوست توجه به مناجات های ماثوره از معصومان علیهم السلام ضرورت دارد، زیرا باید ادب سخن گفتن با دوست را از آنان که به مقام وصل و قرب الهی رسیدند، یاد گرفت، و آن بزرگواران در این دعاهای ماثوره شیوه سخن گفتن و نوع درخواست از محبوب حقیقی را به انسان ها می آموزند .
امام خمینی قدس سره در کتب عرفانی خود مانند: شرح دعای سحر و تعلیقه بر فصوص الحکم و در سخنرانی های خود، مکرر از دعا سخن می گفتند . امام در ضرورت توجه به ادعیه می فرماید:
این ادعیه انسان را از این ظلمت بیرون می برد . وقتی که از این ظلمت بیرون رفت، انسانی می شود که برای خدا کار می کند; کار می کند، اما برای خدا، شمشیر می زند برای خدا، مقاتله می کند برای خدا، قیامش برای خداست، نه این است که ادعیه انسان را از این کار بازمی دارد . (17)
چنین نگاهی به دعا که در تمام ابعاد زندگی، نقش مهم خود را می تواند ایفا کند، بسیار کارگشاست . از این رو، فرهنگ دعا و مناجات باید در جامعه ما، خصوصا نسل جوان، عمومی و فراگیر شود تا جامعه از برکات حضور دعا برای اصلاح خود بیشترین بهره را ببرد . امام می فرماید:
در هر صورت ظرایفی در این ادعیه مبارک هست که سابقه ندارد، این ها را توجه بکنید، انسان را این ادعیه می تواند حرکت بدهد . (18) این ادعیه، در ماه مبارک رجب و خصوصا در ماه مبارک شعبان، این ها مقدمه و آرایش است که انسان به حسب قلب خودش می کند، برای این که مهیا شود برود مهمانی، مهمانی خدا . (19)
ایشان نسبت به مناجات شعبانیه که دنیایی از معارف الهی را به بشر تعلیم می دهد و برای اهل معرفت سرچشمه بسیاری از معارف و زیبایی های جمال خداست، عنایت خاصی داشتند و مکرر به خواندن آن سفارش می فرمودند، زیرا بالاترین مرحله سلوک که مقام فنا و برخورداری از عظمت نور الهی است، از مهم ترین دستاوردها و ره آوردهای این مناجات عظیم و جلیل القدر است، به خصوص امام قدس سره با این فراز از مناجات شعبانیه بسیار انس داشت و دیگران را نیز بدان سفارش می کرد: «الهی هب لی کمال الانقطاع الیک و انر ابصار قلوبنا بضیاء نظرها الیک حتی تخرق ابصار القلوب حجب النور فتصل الی معدن العظمة و تصیر ارواحنا معلقة بعز قدسک، الهی واجعلنی ممن نادیته فاجابک و لاحظته فصعق لجلالک فناجیته سرا و عمل لک جهرا» (20); خدایا! کمال دل بستگی به خودت را به من عطا فرما و دیدگان دل ما را با پرتو نورانیت نظرش به سوی تو، نورانی فرما تا دیده دل ها حجاب های نور را بدرد و به معدن عظمت و بزرگی ات برسد و روح های ما را به درگاه عز قدس تو درآویزد . بارالها! مرا از جمله کسانی قرار ده که صدایشان زدی، اجابت کردند و به ایشان نظر کردی، پس در برابر جلال تو مدهوش شده، پس در سر با آنان سخن گفتی و آنان آشکارا برای تو عمل کردند» . امام در مورد این مناجات می فرماید:
مناجات شعبانیه از بزرگ ترین مناجات و عظیم ترین معارف الهی و از بزرگ ترین اموری است که آن هایی که اهلش هستند، می توانند تا حدود ادراک خودشان استفاده کنند . (21)
پی نوشت ها:
17. امام خمینی: کلمات قصار; پندها و حکمت ها، پیشین، ص 52 .
18. همان .
19. همان .
20. شیخ عباس قمی: پیشین، ص 282 .
21. امام خمینی: کلمات قصار; پندها و حکمت ها، پیشین، ص 52
منبع: