برخورد امام با عارف نمایان
شاخصه های عرفان از دیدگاه امام خمینی (قدس سره) 10
10. برخورد امام با عارف نمایان
امام رحمه الله با عرفان فروشانی که از گرایش های عرفانی مردم، سوءاستفاده کرده، برای خود بساط و دستگاهی درست می کنند، به شدت مخالفت می فرمود . امام، عارفان قلابی و صوفی نمایانی را که با دور افتادن از تعالیم اهل بیت، مردم را به جای آن که به سوی خدا بخوانند، به سوی خود دعوت می کنند، از دایره عارفان حقیقی خارج می دانست . از این رو می فرماید:
از صوفی ها، صفا ندیدم هرگز زین طایفه من، وفا ندیدم هرگز (27)
سر مخالفت امام با عارف نمایان این بود که آنان مردم را به رکود، جمود و گوشه نشینی ترغیب می کنند، در حالی که نتیجه این تعالیم، چیزی جز ظلم پذیری و قبول سلطه طاغوت و در نتیجه بیرون رفتن از ولایت خدا نیست . اساسا عرفان با ادعا و تظاهر مناسبتی ندارد و برای سلوک معنوی نیازی به کلاه و کشکول و تبرزین نیست . عرفان در متن زندگی جاری است و ارتباطی با این امور ندارد، زیرا حقیقت عرفان عبارت است از خود را ندیدن و در همه حال خدا را دیدن . امام در یکی از سروده هایش می فرماید:
بر فراز دار فریاد اناالحق می زنی مدعی حق طلب! انیت و انا چه شد؟
صوفی صافی اگر هستی بکن این خرقه را دم زدن از خویشتن با بوق و با کرنا چه شد؟ (28)
امام در مبارزه با عرفان منفی به ترویج عرفان حماسی همت می گماشت، چنان که در بعضی از پیام هایشان بسیجیان و رزمندگان اسلام را مورد تمجید قرار می داد: «شما بسیجیان یک شبه راه صد ساله را پیمودید . بسیج شجره طیبه و درخت پرثمری است که شکوفه های آن بوی بهار وصل و حلاوت یقین می دهد .» و درباره شهدای راه دین و فضیلت می فرماید: «شهید نظر می کند به وجه الله . شهدا در قهقهه مستانه شان عند ربهم یرزقونند . خوشا به حال آنان که با شهادت رفتند . شهادت هنر مردان خداست .» امام در عین حال کسانی که بر اهل حق خرده می گرفتند، نیز مورد خطاب قرار می دهد و این شیوه برخورد با عارفان بالله را به هیچ وجه نمی پسندد، زیرا عارفان واقعی راه بیداری دل را به بشریت می نمایانند و بستر حضور در عالم معنا و دریافت فیض را هموار می سازند . از این رو، امام رحمه الله انکار نمودن بزرگان معرفت را مورد مذمت و نکوهش قرار می داد و به خرده گیران می فرمود:
گر اهل نه ای، ز اهل حق خرده مگیر ای مرده، چو خود، زنده دلان مرده مگیر
برخیز از این خواب گران، ای مهجور بیداردلان، خواب گران پرده مگیر (29)
پی نوشت:
27 . امام خمینی: دیوان امام، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام، تهران، 1372ش، ص 217 .
28 . همان، ص 94 .
. 29 همان، ص 216 .